اسید چیست؟
اسید یا تیزآب مادهای شیمیایی است که مشخصههای محلول های آبی آن مزهٔ ترش، توانایی تغییر رنگ تورنسل آبی به قرمز، و نیز توانایی واکنش با بازها و بعضی فلزات ویژه و تشکیل نمک هستند.
محلولهای آبی اسیدی دارای PH کمتر از ۷ هستند.
پیاچ پایین به معنای اسیدی بودن بیشتر و غلظت بالاتر یون های مثبت است.
محلولها یا مواد شیمیایی را که ویژگیهای اسیدمانند داشته باشند اسیدی میخوانند.
خواص شیمیایی
واکنش اسیدها عموماً به شکل HA H+ + A− صورت بندی میشود، که HA نمایانگر اسید و A− نشانگر باز مزدوج است.
جفتهای باز مزدوج در یک پروتون تفاوت دارند و افزودن یا کاستن (پروتون زائی و پروتون زدایی) یک p میتواند آنها را به یکدیگر تبدیل کند. باید توجه داشت که اسید میتواند عضو باردار و باز مزدوج میتواند ماده خنثی باشد که در آن صورت، شمای کلی واکنش به این قرار خواهد بود: HA+ H+ + A. در انحلال تعادلی میان اسید و باز مزدوج آن وجود دارد.
ثابت تعادل(K) عبارت است از غلظت تعادل مولکولها یا یونهای موجود در کروشهها نمایانگر غلظت اند، برای نمونه [H2O] یعنی غلظت H2O.
ثابت تفکیک اسید(Ka) در مورد واکنشهای اسید-باز استفاده میشود.
ارزش عددی Ka برابر است با حاصل ضرب غلظت فرآوردهها تقسیم بر غلظت واکنش دهندهها، در شرایطی که واکنش دهنده اسید(HA) است و فرآوردهها، باز مزدوج و H+ هستند.
اسید قوی تر ثابت تفکیک بالاتری نسبت به اسید ضعیف تر دارد.
نسبت یونهای هیدروژن به اسید در اسید قویتر بالاتر خواهد بود. زیرا اسید قوی تر تمایل بیشتری به از دست دادن پروتون دارد. به دلیل آنکه بازهٔ مقدارهای عددی ممکن برای Ka مرتبههای بزرگیِ بیشتری را در بر میگیرد، عموماً از pKa که ثابت مناسبتری است استفاده میشود، که فرمول آن عبارتست از: pKa = -log10 Ka
اسیدهای قوی تر pKa کوچکتری نسبت به اسیدهای ضعیفتر دارد. pKa
محلولهای آبی در ۲۵ درجه سلسیوس بهطور تجربی اندازهگیری شده و در کتابها و منابع درسی درج میشود.
بین اسید (HA) و آب تعادل زیر برقرار میشود که آب به عنوان یک باز رفتار میکند:
HA(aq) ⇌ H۳O+(aq) + A–(aq)
اسیدهای چندپروتونی
اسیدهای چندپروتونی ترکیبهایی هستند که دارای بیش از یک هیدروژن اسیدی هستند و بهطور متوالی تفکیک میشوند.
اسیدهای تک پروتونی تنها یک واکنش تکفکیک دارند و فقط یک ثابت تفکیک اسید دارند:
-
-
-
-
- HA(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A−(aq) Ka
-
-
-
یک اسید دوپروتونی (در این جا آن را با H۲A نشان میدهیم) بسته به مقدار pH میتواند یک یا دو واکنش تکفکیک داشته باشد. هر واکنش یک ثابت تفکیک اسید دارد، Ka1 و Ka2:
-
-
-
-
- H۲A(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + HA−(aq) Ka1
-
-
-
-
-
-
-
- HA−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A۲−(aq) Ka2
-
-
-
ثابت تفکیک اولی همواره بیشتر از دومی است، یعنی Ka1> Ka2. برای مثال سولفوریک اسید (H۲SO۴) میتواند یک پروتون بدهد و به آنیون بی سولفات(HSO۴−) تبدیل شود.
هنگامی که Ka1 بسیاز بزرگ باشد، در این صورت میتواند دومین پروتون خود را بدهد و به آنیون سولفات (SO۴۲−) تبدیل شود. (SO۴۲−) هم مقدار متوسطی دارد.
مقدار بزرگ Ka1 در اولین تفکیک باعث میشود که سولفوریک اسید، اسیدی قوی باشد. همانند این، مقدار کوچک کربنیک اسید (H۲CO۳) میتواند اولین پروتون را بدهد و به آنیون بی کربنات (HCO۳−) تبدیل شود و دومین پروتون را بدهد و به کربنات (CO۳۲−) تبدیل شود. هر دو مقدار Ka کوچک هستند اما داریم Ka1> Ka2.
یک اسید سهپروتونی (H۳A) میتواند یک یا دو یا سه پروتون بدهد و سه مقدار ثابت تفکیک برای آن وجود دارد، بهطوریکه Ka1> Ka2> Ka3>:
-
-
-
-
- H۳A(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + H۲A−(aq) Ka1
-
-
-
-
-
-
-
- H۲A−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + HA۲−(aq) Ka2
-
-
-
-
-
-
-
- HA۲−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A۳−(aq) Ka3
-
-
-
خنثی شدن
خنثی شدن واکنش میان مقادیر برابری اسید و باز است و به تولید نمک و آب میانجامد. برای مثال هیدروکلریک اسید و سدیم هیدروکسید، آب و سدیم کلرید را میدهند:
-
- HCl(aq) + NaOH(aq) → H۲O(l) + NaCl(aq)
اسیدهای رایج
اسیدهای قوی
اسیدهای زیر جزو اسیدهای قوی محسوب میشوند و بهطور کامل در آب یونش مییابند و تولید یون (+H3O) میکنند.
- هیدروبرمیک اسید HBr
- هیدروکلریک اسید HCl
- هیدرویدیک اسید HI
- نیتریک اسید HNO3
- سولفوریک اسید H2SO4
- پرکلریک اسید HClO4
- کلریک اسید HClO3
اسیدهای ضعیف معدنی
- بوریک اسید
- کربنیک اسید
- کلریک اسید
- هیدروفلوریک اسید
- فسفریک اسید
- هیدروسولفوریک اسید
- نیترو اسید
- فسفرو اسید
- هیدروسیانیک اسید
- هیپو فسفرو اسید
اسیدهای ضعیف آلی
بهطور کلی تمام اسیدهای آلی اسیدی ضعیف هستند. مانند:
- استیک اسید
- بنزوئیک اسید
- بوتیریک اسید
- سیتریک اسید
- فرمیک اسید
- لاکتیک اسید
- مالئیک اسید
- مندلیک اسید
- اگزالیک اسید
- پروپانوئیک اسید
- پیروویک اسید
- والریک اسید
خرید اسید صادراتی
برای خرید محصول اسید صادراتی روسیه و ایران با بهترین قیمت و بهترین شرایط ، درخواست خود را به ایمیل شرکت ارسال نمایید.